Tekstaro de Esperanto

Parto de unu teksto en kolekto de Esperantaj tekstoj

Listo de ĉiuj partoj  ⇐ Al la antaŭa parto  Al la posta parto ⇒ 

Artikoloj el Monato

La bazan tekston origine enkomputiligis Flandra Esperanto-Ligo

Kreis la Esperantan tekston: diversaj personoj

La unuaj 216 artikoloj estas ĉerpitaj el la TTT-ejo de Monato: http://www.esperanto.be/fel/mon/. La postaj 1028 artikoloj devenas de la kolekto "monato3.tar.gz" enretigita de Edmundo Grimley-Evans: http://homepage.ntlworld.com/edmund.grimley-evans/tekstaroj.html.

La artikoloj el "monato3.tar.gz" estis en pluraj diversaj formoj, kaj devis esti sufiĉe multe prilaboritaj. Verŝajne ne ĉiam temas pri la definitiva formo, kiun la artikolo havis, kiam ĝi aperis en Monato. Povas eĉ esti, ke en iuj okazoj la artikolo finfine tute ne aperis en la gazeto. Iafoje povas esti, ke aperas ĉi tie tekstopartetoj, kiuj estis nuraj notoj inter la redaktantoj, kaj kiuj neniam estis intencitaj por publikigo. Ialoke testopartetoj estas forigitaj, kiuj ŝajne havis sencon nur kune kun (mankantaj) akompanaj diagramoj, bildoj aŭ tabeloj.

La artikoloj el "monato3.tar.gz" havas ĉi tie "(xml:)id"-atributon ("monatotri-001000" ĝis "monatotri-007999"), kies cifera parto egalas al la artikolnumero en la origina kolekto.

Proksimuma verkojaro: 1997-2003

HUNGARA

Lingvo agonianta

Nuntempe aŭtoroj ofte aludas la hungaran lingvon, kie temas pri supersignitaj literoj. Tial mi skizas la nunan staton.

Dekomence la hungaroj uzis runan skribon kaj post la ŝtatiĝo la latinajn literojn. Sed iom da literoj mankis en la aboco. Tial oni uzis la ipsilonon, kiel modifan helpliteron, kaj digramojn (sz, cs). La vokaloj laŭbezone ricevis diversajn supersignojn. Post invento de la presado la lingvo ricevis la unuan difekton. La hungaraj presejoj ja havis ĉiujn supersignojn, sed la eksterlandaj ne. La morsa kodo uzis simbolojn diftongajn, sed oni malfacile deĉifras formojn kiel aa, ooe ktp.

La skribmaŝino estis vera plago. Ĝenerale oni aplikis nur la oftajn supersignitajn vokalojn (a, e). Sen tio la teksto estus nelegebla. La komputila erao kaŭzis veran danĝeron. Ekzistas komputiloj kun hungara klavaro, sed la uzado ne estas ofta. Eĉ en la plej elstara ĵurnalo oni ofte trovas vortojn erare dividitajn. La nova generacio nur koncentriĝas sur la komputilon, preterlasante la ortografion kaj la supersignojn. Sed ĝuste tio donus al la lingvo belsonon, ritmon, melodion. La senĉapelita teksto minacas la hungaran lingvon.

Karlo JUHÁSZ