Tekstaro de Esperanto

Parto de unu teksto en kolekto de Esperantaj tekstoj

Listo de ĉiuj partoj  ⇐ Al la antaŭa parto  Al la posta parto ⇒ 

Artikoloj el Monato

La bazan tekston origine enkomputiligis Flandra Esperanto-Ligo

Kreis la Esperantan tekston: diversaj personoj

La unuaj 216 artikoloj estas ĉerpitaj el la TTT-ejo de Monato: http://www.esperanto.be/fel/mon/. La postaj 1028 artikoloj devenas de la kolekto "monato3.tar.gz" enretigita de Edmundo Grimley-Evans: http://homepage.ntlworld.com/edmund.grimley-evans/tekstaroj.html.

La artikoloj el "monato3.tar.gz" estis en pluraj diversaj formoj, kaj devis esti sufiĉe multe prilaboritaj. Verŝajne ne ĉiam temas pri la definitiva formo, kiun la artikolo havis, kiam ĝi aperis en Monato. Povas eĉ esti, ke en iuj okazoj la artikolo finfine tute ne aperis en la gazeto. Iafoje povas esti, ke aperas ĉi tie tekstopartetoj, kiuj estis nuraj notoj inter la redaktantoj, kaj kiuj neniam estis intencitaj por publikigo. Ialoke testopartetoj estas forigitaj, kiuj ŝajne havis sencon nur kune kun (mankantaj) akompanaj diagramoj, bildoj aŭ tabeloj.

La artikoloj el "monato3.tar.gz" havas ĉi tie "(xml:)id"-atributon ("monatotri-001000" ĝis "monatotri-007999"), kies cifera parto egalas al la artikolnumero en la origina kolekto.

Proksimuma verkojaro: 1997-2003

Ekonomio

POLLANDO

Eksporto nur al Okcidento

Du trionoj de la pola eksporto konsistas el varoj kaj servoj por la Eŭropa Unio (EU). El ciferoj de GUS, la ĉefa pola statistika oficejo, videblas ke Pollando ne havas alian notindan vendomerkaton.

De multaj jaroj la komerca saldo de Pollando kun EU estas deficita. Dum la unua duono de la jaro 2002 Pollando importis je tri miliardoj da eŭroj pli ol ĝi eksportis. Tamen la pola eksporto kreskas pli rapide ol la importo. Eĉ pli gravas ke la importoj el EU estas, krom konsumvaroj, duonproduktoj kaj teĥnologioj ege necesaj por la disvolvo de la pola ekonomio. La periodo de inundo de la pola merkato per varoj de malalta kvalito estas jam pasinta.

Dum la lasta jardeko EU-landoj translokis parton de sia produktado al Pollando kaj tio plibonigis la pagbilancon. Plia plibonigo dependas de la investadoj flanke de EU en Pollando. En tiu kampo la situacio dum la lastaj monatoj de 2002 tre malpliboniĝis, ĉefe pro politikaj decidoj de la registaro de la ĉefministro Leszek Miller, kiuj ŝajnas bremsi la privatigadon en la pola ekonomio.

Ekspansio de EU al la pola merkato ne ĉiam ligiĝas kun konkurado kontraŭ la pola entreprenistaro. Iuj varoj, ekzemple vinoj kaj fruktoj, ne estas produktataj en Pollando kaj oni estas devigata ilin importi. Kontraŭe, timiga estas la falo de vendoj de aŭtomobiloj produktataj en Pollando, ĉar la falo de vendoj de aŭtomobiloj importitaj estas malpli alta.

Ĝis la fino de 2002 la deficito en la komerco kun EU devos malgrandiĝi, ĉefe danke al la kresko de eŭro kompare kun pola zloto. Ankaŭ plivigliĝo de la EU-ekonomio apogos la polan eksporton. Aliflanke, en la agrokultura merkato la situacio malpliboniĝos, ĉar Rusio, la tradicia importanto de greno, nun estas memsufiĉa.

La nunaj cirkonstancoj estas senprecedencaj, ĉar en Pollando en la jaro 2002 la inflacio estas malpli alta ol en EU, kaj estas ŝanco ke la prezoj de polaj produktoj kreskos malpli rapide ol de tiuj el okcident-eŭropaj landoj. Kun samtempa falo de zloto kontraŭ eŭro, tio signife plibonigus la polan konkurenckapablon.

Stanisław ŚMIGIELSKI